Detaylı US
Detaylı fetal ultrasonografik inceleme nedir, nasıl yapılır?
Detaylı ultrason incelemesinde sistematik bir şekilde bebeğin organları baştan ayağa detaylı olarak incelenir. Bu muayene sırasında böbrek toplayıcı sisteminde hafif genişleme, ekojen barsak, kısa femur, kısa humerus, ekojen intrakardiyak odak, talipes, ense pilisinde kalınlaşma ve ARSA gibi kromozom anomalileri ile ilişkilendirilmiş minor anomalilerin (veya “marker”) varlığı veya yokluğu da gözden geçirilir. Aynı zamanda fetusun ölçüleri alınarak gebelik haftasının doğruluğu teyit edilir, fetusun içinde bulunduğu sıvı miktarı değerlendirilir ve plasentanın lokalizasyonu belirlenir.
Detaylı fetal ultrason incelemesi abdominal probla yapılır ve genelde 20-30 dakika sürer. Ancak fetusun rahim içindeki duruşu başta kalp olmak üzere bazı organların incelemesini olumsuz etkileyebilir; böyle durumlarda inceleme daha uzun sürebilir veya bebeğin hareket ederek pozisyonunu değiştirmesi için anne kaldırılıp bir süre sonra ultrason tekrar edilebilir. Bazen bebeğin değerlendirilmesi için vaginal ultrasona ihtiyaç duyulabilir veya incelmenin birkaç gün sonraya ertelenmesi gerekebilir.
Neden detaylı fetal ultrason incelemesi yapılması önerilir?
Özellikle gelişmiş ülkelerde doğum öncesi ve sonrası bakım olanaklarının gelişmesi ile erken doğum, enfeksiyon, gelişme geriliği vb. ne bağlı yenidoğan ölümleri azalmış, buna karşın doğumsal anomalilere bağlı kayıp sıklığı artmıştır. Doğumsal anomaliler bebek ölümlerinin önemli bir kısmını oluşturmaya başlaması doğum öncesi anomali taramasının önemini arttırmıştır.
Doğumsal anomalilerin %90’nı düşük risk grubundaki sıradan gebelerde ortaya çıktığından birçok gelişmiş ülkede bütün gebelere rutin olarak detaylı ultrason incelemesi önerilmektedir. Ancak bu bir öneridir ve aile eğer istemediği taktirde bunu yaptırmak zorunda değildir.
Detaylı fetal ultrasonografik inceleme ne zaman yapılır?
Ultrason ile fetal anatominin değerlendirilmesi ile doğumdan önce major yapısal anomalilerin saptanması mümkündür. 18-22. gebelik haftası anomali taraması için en uygun zamandır, ancak gelişmiş ultrason cihazları ile 16. haftadan önce dahi bir kısım önemli ağır anomalinin tanısı mümkün olabilir.
Ultrason anomalilerin saptanmasında ne kadar güvenilirdir?
Ultrason, fetal anomalilerin saptanmasında güçlü bir inceleme yöntemi olmakla birlikte mükemmel değildir. Bütün yapısal anomalileri için ortalama saptama gücünün yaklaşık %60-80 olduğu söylenebilir, ancak bu oran organ sistemleri ve anomaliler için farklılık gösterir. Dolayısıyla 18-22 haftada yapılan ultrasonografik incelemenin normal olması bebeğin doğumda normal olacağının garantisi değildir. Aşağıda belli başlı anomaliler için ultrasonun saptama gücü özetlenmiştir:
| Örnek anomaliler | Yakalama gücü (%) |
| Anensefali (kaftası ve beyinin yokluğu) | 100 |
| Holoprosensefali, hidransefali (ağır beyin anomalileri) | 100 |
| Yarık dudak | 95-100 |
| Karın duvarı defektleri | 95-100 |
| Spina bifida (omurganın açık kalması) | 95-98 |
| İskelet sistemi anomalileri | 75-100 |
| Hidrosefali* | 75 |
| Kalp anomalileri | 75 |
| Diafragma fıtığı | 70 |
| Böbrek-idrar yolu anomalileri | 50-75 |
| Mikrosefali* | 50 |
| Yemek borusu tıkanıklığı | <50 |
| Yarık damak | 30-40 |
| Beyin kıvrım anomalileri | 10-20 |
* Bir kısmı doğumdan sonra gelişir
Ultrason ile saptanan anomalilerin tedavisi var mıdır?
Maalesef günümüzde anomalilerin büyük çoğunluğu için anne karnında tedavi seçeneği yoktur. Özellikle diyafragma fıtıkları, spina bifida, hidrotoraks ve bazı idrar yolu tıkanıklarında çeşitli tedavi yöntemleri deneniyor olsa da her zaman yüz güldürücü sonuçlar elde edilememektedir.